درد عصب سه قلو چیست و چگونه درمان میشود؟

۰۹ بهمن ۱۴۰۰ - ۱۰:۰۰

درد عصب سه قلو عارضه ایست که موجب میشود که دردی شبیه شوک الکتریکی در یک سمت صورت احساس کنید ، این وضعیت احساس یک درد مزمن است که عصب سه قلو را درگیر مینماید.

عصب سه قلوعصبی است که حس را از صورت به مغز منتقل میکند . در صورت ابتلا به درد عصب سه قلو تحریکات حسی خفیفی در صورت مثلا" مسواک زدن و آرایش کردن ممکن است درد ناگهانی و شدیدی در صورت شما ایجاد کند .

در ابتدا ممکن است حملات کوتاه و خفیف دردناکی در صورت خود حس کنید . اما با پیشرفت این بیماری (نورالژی سه قلو) درد های طولانی تر و شدیدتری را بطور مکرر تجربه خواهید کرد . نورالژی سه قلو بیشتر در زنان دیده میشود و همچنین بروز آن در افراد بالای 50 سال بیشتر رخ میدهد .

عصب سه قلو مجموعه ای از اعصاب جمجمه ای در سر است .این عصب مسئول ایجاد حس در صورت میباشد. یکی از اعصاب سه قلو در سمت راست و یکی دیگر درسمت چپ سر قرار دارد . هریک از این اعصاب دارای سه شاخه مجزا هستند .Trigeminal از کلمه لاتین Tria به معنی سه و Geminus به معنی دوقلو گرفته شده است . عصب سه قلو بعد از خروج از مغز وارد جمجمه شده و به سه شاخه کوچکتر تقسیم میشود . و وظیفه کنترل و انتقال حس رادر سراسر صورت بعهده دارد .

- علائم ابتلا به نورالژی سه قلو ( درد عصب سه قلو)

عصب چشمی(V1) . اولین شاخه است که حس را در چشم ، پلک فوقانی و پیشانی فرد کنترل میکند .
عصب فک بالا (V2). شاخه دوم است که حس را در پلک پایین ، گونه، سوراخ بینی، لب بالایی و لثه بالایی کنترل میکند
عصب فک پایین (V3). شاخه سوم است که حس را در فک ، لب پایین ، لثه پایین و بعضی از عضلات مورد استفاده در جویدن را کنترل میکند.

این علائم شامل داشتن یک یا چند مورد از نشانه های زیر است .

دوره های احساس درد شدید که مانند ضربه خوردن و یا شوک الکتریکی میباشد .
شروع خودبخودی درد یا حملاتی که در اثر تحریک جزئی لمس صورت، جویدن ، صحبت کردن یا مسواک زدن ایجاد میشود.
حملات درد ناک که بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول میکشد .
دردیکه همراه با اسپاسم عضلات صورت ایجاد میشود
چند نوع از حملات دردناک مختلف که در طول روزها، ماهها و هفته ها ادامه پیدا میکنند. البته بعضی افراد مبتلا زمانهایی دارند که دردی ندارند.
احساس درد در نواحی تحت کنترل عصب سه قلو مانند گونه، فک ، دندانها، لثه ها ، لب ها و در بعضی موارد درد در چشم و پیشانی
دردی که هر بار در یکی از دو طرف صورت ایجاد میشود
دردی که در یک نقطه متمرکز شده و یا دردی که بطور وسیع در یک قسمت صورت پخش میشود
دردی که ندرتاً شبها در حالیکه خواب هستید رخ دهد
حملات دردی که با گذشت زمان مکرراً تکرار شده و شدیدتر میشوند.

تشخیص بیماری TN یا درد عصب سه قلو بسیار مشکل است زیرا هیچ آزمایش تشخیصی خاصی برای آن وجود ندارد و علائم آن شببیه سایر اختلالات درد صورت است . بنابراین اگر درد غیر عادی و تیر کشیدن در اطراف چشمها ، لبها ، بینی، فک، پیشانی و پوست سر احساس کردید ، بویژه اگر اخیرا" جراحی دندان یا سایر جراحی های صورت انجام نداده اید ، به پزشک مراجعه کنید . ابتدا به پزشک مورد اعتماد خود مراجعه نمایید او ممکن است بعدا" شما را به پزشک متخصص درد و طب فیزیکی ارجاع دهد .

درمان نورالژی سه قلو

داروها

داروهای ضد تشنج .معمولا" اولین انتخاب پزشکان برای درمان نورالژی سه قلو داروی کاربامازپین است . همچنین پزشک ممکن است داروهای ضد تشنج دیگری را مانند اکسکاربازپین،فنی توئین ، لاموتریژین، سدیم والپروات ، گاباپنتین ،کلونازپام و توپیرامات را نیز تجویز کند . اگر یکی از این داروها را مصرف نموده و اثرات درمانی چندانی را حس نکردید میتوانید از پزشک خود بخواهید دوز مصرف را افزایش دهد یا نوع دارو را عوض کند. با اینکه این دارو های ضد تشنج به تسکین درد شما کمک میکند ولی اثرات جانبی مانند سرگیجه ،حالت تهوع، گیجی و خواب آلودگی را بهمراه دارد.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای . دارو هایی مانند آمی تریپتیلین و یا نور تریپتیلین رایج ترین داروهای تجویز شده در این دسته هستند . البته برای درمان نورالژی سه قلوی نوع 2 استفاده میشوند .
شل کننده های عضلانی . باکلوفن را میتوان به تنهایی و یا همراه با کاربامازین یا فنی توئین استفاده کرد .

علاوه بر عوارض جانبی این داروها ، معایبی دیگر نیز در مصرف آنها وجود دارد .بعضی از بیماران که برای کاهش درد به دوزهای بالاتری از دارو نیاز پیدا میکنند عوارض جانبی داروها در آنها شدیدتر بروز میکند .

داروهای ضد تشنج در صورت مصرف طولانی مدت ، اثر بخشی خود را از دست میدهند .بعضی از بیماران ممکن است به دوز بالاتری از دارو ویا مصرف دو داروی ضد تشنج همراه با هم نیاز پیدا کنند. این وضعیت ممکن است موجب ایجاد تداخل دارویی نامطلوب شود .

در مورد بیمارانی که سابقه بیماریهای مزمن ، نارسایی مغز استخوان و یا مشکلات کبد و کلیه دارند، مصرف بعضی از این داروها ممکن است بسیار خطرناک باشد .این بیماران باید برای اطمینان از بی خطر بودن این داروها مرتباً وضعیت خونی خود را توسط پزشک کنترل کنند .

بلاک کردن عصب سه قلو

بلاک کردن سردرد عصبی نوعی درد درمانی است که شامل تزریق یک بی حس کننده موضعی به عصب سه قلو که حس را از صورت به مغز منتقل مینماید ، میباشد .. ممکن است بلافاصله بعد از تزریق حالت بی حسی داشته باشید . و یا ممکن است تا چند روز بعد از تزریق مقداری حساسیت و یا کبودی داشته باشید .نورالژی سه قلوی شدید یا درد میگرنی معمولا" بلافاصله پس از تزریق بر طرف میشود . بطور معمول سه تا 5 روز پس از تزریق اثرات کامل بهبودی مشاهده خواهد شد .

کمپرس بالون

کمپرس بالون نوعی درمان است که در آن پزشک یک سوزن و لوله سوند (کاتتر) را که در انتهای آن یک بالون کوچک قرار دارد از طریق صورت به سمت بخشی از عصب سه قلو که در جمجمه قرار دارذ، هدایت میکند و سپس بالون کوچک را با فشار هوا پر میکند، این وضعیت عصب سه قلو را فشرده میسازد و مسیر سیگنالهای درد را مسدود مینماید .

کمپرس بالون در اکثر افراد، درد را حداقل برای یک دوره از بین میبرد .اکثر افرادیکه تحت این درمان قرار میگیرند حداقل برای یک دوره موقتی دردی در صورت خود حس نمیکنند .

درمانهای مکمل

روشهای دیگر درمانی وجود دارد که میتوانید همراه با مصرف داروها بکار ببرید