واریس، به طور کلی مشکلی است که در نتیجه غیر طبیعی بودن جریان خون ناشی از دریچه‌های معیوب داخل رگ‌ها ایجاد میشود. سیاهرگ‌های بدن، خون بدون اکسیژن و کم فشار را از اندام‌ها به قلب و ریه‌ها برمی‌گردانند تا اکسیژن دریافت کند. در پی چنین حالتی، خون ممکن است در رگ‌های معیوب به طور برعکس جریان پیدا کند.

در بسیاری از موارد بارداری، افزایش سن، چاقی، عوامل ژنتیکی و ایستادن یا نشستن های طولانی مدت خطر ابتلا به واریس را افزایش می دهند. به همین دلیل این دسته از افراد بیشتر در معرض بیماری واریس قرار دارند و باید تحت نظر پزشک متخصص واریس باشند.

چه عواملی باعث ایجاد واریس پا می‌شوند؟

واریس پا زمانی ایجاد میشود که دریچه‌های کوچک داخل رگ‌ها به درستی کار نکنند. رگ‌های پا خون را از پاها به سمت قلب میبرند. زمانی که سیاهرگ‌ها سالم باشند، دریچه‌های یک طرفه داخل رگ‌های پا جریان خون را بدرستی به سمت قلب انتقال میدهند. اما زمانی که این رگ‌ها بدرستی منقبض نمیشوند، جریان خون کند شده، خون در رگ‌ها تجمع یافته و باعث ایجاد واریس یا همان تورم رگ میشود.

در اکثریت افراد واریس شدید نیست. اما اگر این عارضه تشدید شود می تواند باعث ایجاد درد، تورم، مشکلات پوستی و حتی لخته شدن خون شود که در بسیاری از موارد این مشکلات زندگی روانه فرد را مختل می کنند. به همین علت پزشکان با توجه به شدت رگ های واریسی پا از روش های مختلفی برای درمان واریس پا استفاده می نمایند.

علائم واریس

اولین نشانه و علامت واریس رگ‌های قابل مشاهده هستند. ممکن است شما متوجه شوید که رگ‌های پاهایتان بزرگ شده، متورم و پیچ خورده هستند که اکثرا نیز این رگ‌ها قرمز یا آبی رنگ دیده میشوند.

سایر علائم واریس عبارتند از:

• درد، سنگینی، خارش یا درد در پاها
• سفتی و گرفتگی عضلات ساق پا یا ران، اغلب شب‌ها یا بعد از اینکه بطور ناگهانی از جای خود بلند شوید.
• سندرم پای بی قرار
• تورم کف پا یا مچ پا
• رگ‌های متورم قابل رویت

در صورت عدم درمان، واریس علائم شدیدتر زیر را ایجاد میکند:

• تورم پاها
• درد ساق پا پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت
• پوسته پوسته و خشک شدن پوست
• تغییر رنگ پوست، گرفتگی و سفتی عضلات مچ پا یا ساق پا
• زخم‌‌های پوستی که براحتی خوب نمیشوند

در برخی از افرادی که دچار واریس هستند، احتمال بروز ترومبوز ورید عمقی(DVT) وجود دارد. ترومبوز ورید عمقی، لخته‌‌ خونی است که در وریدهای عمقی بدن تشکیل می‌شود. این لخته خون ممکن است از رگ پاها کنده شده و به سمت ریه حرکت کند و باعث آمبولی ریه شود. از اینرو، چنانچه واریس دارید و متوجه شدید که ناحیه‌ای در پای شما بصورت ناگهانی داغ شد و درد داشت باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

انواع روش‌های درمان واریس

در اکثریت موارد، درمان‌های خانگی موجب تسکین درد و ناراحتی ناشی از واریس شده و به جلوگیری از تشدید عوارض ان کمک میکنند.

درمان‌های خانگی

اکثر بیماران با اقدامات ساده زیر بهبود می‌یابند:

1. ورزش کردن: پیاده روی، دویدن، دوچرخه سواری و شنا همگی برای درمان واریس مفید هستند. پیاده روی ساده‌ترین روشی است که عضلات ساق پا را درگیر کرده و مستقیما با فرستادن خون به رگ‌های پا موجب بهبود گردش خون ناحیه میشود.
2. تحرک داشتن پاها: از ایستادن‌های طولانی مدت خودداری کنید.
3. بالا نگه‌داشتن پاها: بالا نگه‌داشتن پاها به هر میزانی موثر خواهد بود اما اگر این امکان را داشتید که پاها را بالاتر از سطح قلب قرار دهید، میزان تاثیر آن بیشتر خواهد بود.
4. کاهش وزن: اگر چاق هستید و اضافه وزن دارید، باید وزن خود را کاهش دهید تا به وزن ایده آل برسید.
5. پوشیدن جوراب واریس: در طول روز باید از جوراب‌های ساق بلند مخصوص واریس استفاده کنید. جوراب مخصوص واریس را میتوانید از داروخانه تهیه کنید. این جوراب‌های مخصوص بطوری طراحی شده‌اند که بیشترین میزان فشار را به مچ پا وارد کرده و به تدریج این فشار رو به بالا کمتر میشود. این فشار موجب کمک به برگشت خون به داخل سیاهرگ‌ها میشود. کشیدن این جوراب تا زیر زانو کافی خواهد بود.

اگر درمان‌های خانگی موجب بهبود وضعیت شما نشوند، پزشک روش‌های درمانی زیر را توصیه خواهد کرد:

اسکلروتراپی

در روش اسکلروتراپی، نوعی مواد شیمیایی به داخل وریدهای واریسی تزریق میشوند که بتدریج باعث تورم و انسداد رگ و نهایتا منجر به از بین رفتن آنها میشود. وریدهای دارای دریچه معیوب و رگ‌های واریسی را میتوان از این طریق درمان کرد. این روش درمانی اسکلروتراپی نام داشته و سال‌هاست که برای درمان رگ‌های وارسی مورد استفاده قرار میگیرد. این درمان در رگ‌های بزرگ شامل تزریق فوم مخصوص به رگ‌ها میباشد. فوم مخصوص با ترکیب شدن مواد شیمیایی با هوا برای تزریق به داخل ورید ساخته میشود که نتایج بهتری نیز بدنبال دارد. در این روش نوین از هدایت تحت تصاویر سونوگرافی برای تزریق دقیق فوم به داخل ورید استفاده میشوند. این روش را میتوان در مطب و بدون بیهوشی انجام داد. پس از درمان لازم است که بیمار به مدت ۲ هفته از جوراب یا بانداژ فشاری استفاده کند.

جراحی لیزری

در این روش،‌ از تکنیک‌های جدیدی در درمان واریس با انرژی لیزر استفاده میشود. درمان واریس با لیزر عمدتا برای رگ‌های واریسی کوچکتر استفاده میشود که باعث محو شدن و قابل دید نبودن رگ میشود. هیچگونه برش جراحی یا تزریق دارویی در این روش دخیل نیست.

ابلیشن داخل وریدی

از ابلیشن داخل وریدی یا رادیوفرکوئنسی برای داغ کردن دیواره ورید و انسداد آن استفاده میشود. طی این روش، پزشک برش کوچکی در نزدیکی رگ واریسی ایجاد کرده و سپس، یک لوله کوچک بنام کاتتر را وارد ورید میکند. ابزاری در نوک این لوله، داخل ورید را داغ کرده و آنرا مسدود میکند. شما در طول انجام این روش درمانی هوشیار خواهید بود و پزشک فقط ناحیه اطراف ورید را بی حس خواهد کرد. معمولا بلافاصله بعد از انجام عمل میتوانید مرخص شده و به منزل برگردید.

فلبکتومی سرپایی

در روش فلبکتومی سرپایی، پزشک با ایجاد برش‌های کوچک در پوست، رگ‌های واریسی کوچک را برمیدارد. معمولا از این روش برای برداشتن رگ‌های واریسی نزدیک به سطح پوست استفاده میشود. شما در طول انجام این روش درمانی هوشیار خواهید بود و پزشک فقط ناحیه اطراف ورید را بی حس خواهد کرد. معمولا همان روز و بلافاصله بعد از انجام عمل میتوانید مرخص شده و به منزل برگردید.

برش و بستن وریدهای واریسی

جراحی برش و بستن وریدهای واریسی معمولا فقط برای موارد حاد و شدید واریس انجام میشود. طی این روش برش کوچکی در پوست ایجاد شده و بعد از بستن رگ، ورید واریسی برداشته میشود. شما در طول عمل با تزریق دارویی کاملا بیهوش خواهید بود تا دردی حس نکنید. جراحی برش و بستن وریدهای واریسی بصورت سرپایی انجام میشود. طول دوره نقاهت این عمل تقریبا ۱ الی ۴ هفته است.

انسداد رگ واریسی با چسب سیانواکریلات

در این روش که مسدودسازی با چسب سیانواکریلات نام دارد، نوع خاصی از چسب پزشکی برای بستن ورید آسیب دیده به داخل رگ تزریق میشود. این چسب باعث مسدودسازی رگ شده و از وارد شدن جریان خون به آن جلوگیری میکند که در نتیجه این امر موجب بهبود علائم بیمار میشود.

شواهد نشان میدهند که این روش بی خطر و موثر است اما در حال حاضر پزشکان معدودی برای انجام این عمل آموزش دیده‌اند. از اینرو، دسترسی به این روش درمانی در اکثریت کشورها محدود است.

آیا می‌توان از ایجاد واریس پیشگیری کرد؟

با اینکه هیچ راهی برای پیشگیری از ایجاد واریس یا رگ‌های واریسی وجود ندارد اما برخی از عوامل مانند چاقی و اضافه وزن میتوانند احتمال بروز آنرا افزایش دهند. رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش منظم میتواند در حفظ وزن متعادل به شما کمک کرده و در پیشگیری از واریس نیز موثر باشد. استفاده از جوراب فشاری اولین خط درمانی واریس است. با این حال، هیچ روش تضمین شده‌ای برای جلوگیری از واریس وجود ندارد.