آی سیاه زنگی دلمو نکن خون... حالا جمال جمالو جمالو جمالو بدو

برای بسیاری از ما پیش آمده که ابتدا از یک ترانه خوش‌مان بیاید، اما بعد آن قدر در موقعیت‌هایی مثل جلسه امتحان در ذهن‌مان تکرار شود و زیرلب بخوانیمش که روی مخ برود، اسم این پدیده «کرم گوش» است.

به همین بهانه در مطلب زیر به بررسی آهنگ‌هایی که طی چند وقت اخیر در شبکه‌های اجتماعی به خصوص اینستاگرام ترند روز شده اند پرداخته ایم که در ادامه می‌خوانید:

به تازگی یک سری آهنگ معروف شده از «تو رفتی» با صدای طلیسچی تا آواهای صادق بوقی و البته ترانه «جمال جمالو » و... آن قدر در اکسپلور اینستاگرام تکرار می‌شوند که انگار تبدیل به صدای ذهن برخی از ما شده و چالش‌زا می‌شوند. افراد در این حالت مدام و ناخودآگاه، بخشی از متن این آهنگ‌ها را تکرار می‌کنند یا زیر لب می‌خوانند.

«جمال جمالو»؛ آهنگ بندری قدیمی که در هند محبوب شد!

استفاده از آهنگ ایرانی قدیمی «سیاه زنگی» در یک فیلم هندی جدید سبب محبوبیت شدید این قطعه  بندری در میان مردم هند شده و این روزها هندی ها با آن ویدئوی رقص می‌سازند و در مهمانی‌ها و کافه‌ها و رستوران‌های خود آن را پخش می‌کنند. این آهنگ در چند روز گذشته در یوتیوب بیش از 21میلیون بار دیده شده است.

چند روزی است فیلم جدیدی به نام «حیوان» (Animal) بر روی پرده ی سینماهای هند رفته که در بخشی از آن از نسخه‌ی بازخوانی شده ی آهنگ ایرانی قدیمی «سیاه زنگی» استفاده شده است؛ یکی از سکانس های فیلم شخصیت ها را در حال رقص با این آهنگ نشان می دهد. دلیل انتخاب این آهنگ برای فیلم «حیوان» روشن نیست اما در همین مدت کم این قطعه‌ی بندری با استقبال شدید مردم هند مواجه شده است، به طوری که مردم آنقدر از دست اندرکاران فیلم درخواست نام آهنگ را کردند که آن ها نسخه ی کامل این قطعه را در یوتیوب منتشر کردند.  حالا تب ساخت ویدئوی رقص با این آهنگ فولکلور ایرانی، تمام هند را فرا گرفته است.

بخشی از مزویک ویدئوی آهنگ ایرانی جمال جمالو که این روزها در هند غوغا کرده است:

درباره آهنگ «سیاه زنگی»

آهنگ «سیاه زنگی» از ساخته های ابراهیم شهدوستی، ترانه سرا، آهنگساز و خواننده ی هرمزگانی است و بارها توسط خوانندگان و گروه های موسیقی مختلف ایرانی بازخوانی شده است.

این پیشکسوت هرمزگانی را شاید بیشتر با ترانه "سیاه زنگی" بشناسیم اما در کارنامه هنری او آثار بسیاری ازجمله تورگ، توی بندبند مغون، مرد جنوبی، پری‌زاد شهر قصه، دوستی و ... ثبت و توسط هنرمندان بسیاری بازخوانی شده است.

شهرت این قطعه نخستین بار زمانی از جنوب ایران فراتر رفت که ضیاء آتابای، خواننده ی ایرانی پیش از انقلاب، آن را در یکی از آلبوم های خود منتشر کرد. این قطعه آنچنان با استقبال نسل جوان رو به رو شد که همان زمان گروه کُر دختران دبیرستان های ایران در یک برنامه ی رادیویی آن را اجرا کردند. قطعه ی منتشر شده در فیلم هندی «حیوان» نیز بازخوانی ای از همین اجرای گروهی است.

آهنگ «سیاه زنگی» که با نام «جمال جمالو» نیز شناخته می شود، اشاره به سیاهپوستانی دارد که از جزیره ی آفریقایی زنگبار به ایران آمده بودند.

من پسندیدمت از دور و این آهنگی که کل ایران را مچاله کرد

این روزها «پسندیدمت از دور» علیرضا طلیسچی حسابی وایرال شده و همه قطعا این موزیک را در اکسپلور اینستاگرام شنیده‌ایم از پیج‌های آموزش آشپزی گرفته تا انواع پیج‌های هنری هم از این موزیک روی ویدئوهای خود استفاده کرده‌اند.

موزیک ویدئوی این اثر هم در شبکه‌های اجتماعی خیلی مورد استقبال قرار گرفت و واکنش‌های متفاوتی هم در پی داشت.

موزیک ویدئوی آهنگ علیرضا طلیسچی که به ترند اول شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده را ببینید:

اما نکته قابل توجه درباره محبوبیت این موزیک شباهت آن به تنظیم‌های صادق نوجوکی است که باعث بیشتر شنیده شدن این اثر شد چرا که یادآور حس و حال ترانه‌های قدیمی است و به شدت مورد توجه متولدین دهه شصت و تا حدودی هفتاد قرار گرفت. صادق نوجوکی از پیشگامان استفاده از ارکستر زهی در موسیقی پاپ ایران به حساب می‌آید و ممکن نیست آهنگ‌هایی که او برای خوانندگان مختلف می‌سازد، گُل نکنند. نوجوکی فعالیت خویش به عنوان آهنگساز را، به طور رسمی در اوایل دهه پنجاه و در حالی که بسیار جوان بود آغاز کرد.

نخستین آهنگ‌هایی که او با آن‌ها به عرصه فعالیت حرفه‌ای گام نهاد و خود را به جامعه هنری ایران معرفی نمود، آهنگ‌های دو ترانه از خوانندگان روز و مطرح آن سال‌ها بودند که اولی با نام «رودخونه‌ها» با صدای رامش، و دیگری به اسم «سرسپرده» (یه روز می‌دونم بی خبر) با صدای ستار، اجرا شد و هر دوی این ترانه‌ها با استقبال عمومی روبه رو شد.

متفاوت‌ترین توئیت درباره «پسندیدمت از دور» علیرضا طلیسچی

در بین اظهارنظرهای توئیتری درباره ترند شدن این موزیک، نظر مژگان از همه متفاوت‌تر بود که در این بار نوشت:  ‌قطعا وایرال شدن اهنگ جدید طلیسچی ارتباط مستقیم داره با وایب دهه شصتی اهنگ. از بس از صبح این ترانه تو فضای مجازی و ذهن و زبان مردم تکرار میشه، الاناست که خود طلیسچی بیانیه بده به مردم اینو عوض کنین دلم پیچ خورد از بس تکرار کردین!

آی سیاه زنگی دلمو نکن خون... حالا جمال جمالو جمالو جمالو بدو

«عاو عاو عاو» پیرمرد رشتی که این روزها محبوب شد

صادق بوقی پیرمردی ۷۰ ساله اهل گیلان است که با آوازخوانی و رقصیدن خود در بازار بزرگ شهر رشت شهرت پیدا کرد. او به دلیل حرکات موزون و انرژی بالای خود در میان مردم بسیار محبوب است. صادق بوقی در گذشته سال‌ها به عنوان بوقچی، لیدر و تبلیغاتچی کنار در کنار تیم‌های فوتبال شمالی فعالیت می‌کرد و به همین دلیل به او لقب «صادق بوقی» داده‌‎اند. او پس از بازنشستگی به شغل ماهی فروشی مشغول شد. هم اکنون هم تاکسی دارد و البته در اوقات بیکاری سری به دوستان ماهی فروش خود در بازار رشت می‌زند.

موزیک ویدئوی اصلی عاو عاو عاو صادق بوقی را اینجا تماشا کنید:

صادق بوقی از سال ۱۳۹۹ به صورت خودجوش شروع به رقصیدن و آوازخوانی در بازار رشت کرد و به سرعت در میان مردم محبوب شد. ویدیو‌های رقص و آوازخوانی او در فضای مجازی منتشر شد و به شهرت او افزود.

آهنگی که صادق بوقی می‌خواند و این روز‌ها در فضای مجازی بسیار مورد توجه قرار گرفته است بیشتر جنبه طنز دارد و اتفاقا این چنین آهنگ‌های کارکردش همین است که جمعی را به شادی و نشاط همراه با هم وادارد.

 خواننده ای به نام کیوان سال ۱۳۵۱ این آهنگ را خوانده است.

مجتبی جوان اهل رشت در توئیتر خود درباره ترند شدن و تکرار کلیپ صادق بوقی متن جالبی منتشر کرد و نوشت: عمو صادق دمت گرم اما اینقدر این ترانه را تو خونه تکرار کردم که بابام تصمیم گرفته ممنوع الصدام کنه!

روزنامه خراسان در مطلبی در این رابطه با این عنوان که «وقتی صادق بوقی، پسندیدمت از دور و جمال جمالو به ذهن می‌چسبند» این پیدده را اینگونه نقد و بررسی کرده است:

* کرم گوش، «آهنگ چسبنده» یا سندروم موسیقی چسبناک، عباراتی هستند که دانشمندان برای توضیح پدیده «آهنگ تکرارشونده» در ذهن به کار می‌برند. این پدیده‌ای رایج است و حدود ۹۰ درصد از افراد می‌گویند، حداقل یک بار آن را تجربه کرده‌اند.

* درباره دلایل این پدیده و این‌که بعضی افراد به‌طور غیرارادی درگیر چنین مشکلی می شوند، شاید به حافظه ژنتیکی و تاریخی انسان بازگردد که از روزگار باستان تا امروز، بسیاری از مفاهیم را باحالت شعر و آهنگ به خاطر می‌سپارد. اگر دقت کنید، جدول‌ضرب، حروف الفبا و ... در بیشتر زبان‌های جهان دارای حالت ریتمیک و شعرگونه هستند. برخی از پژوهشگران، دلیل این موضوع را شنیدن زیاد یک شعر یا آهنگ می‌دانند اما از سوی دیگر بسیاری از افراد اعتراف می‌کنند شعری در ذهن‌شان تکرار می‌شود که اصلاً به خاطر ندارند که آن را در چه زمانی و کجا شنیده‌اند یا حداقل آن را به دفعات زیادی گوش ندادند!

* از سوی دیگر در بیشتر موارد، آهنگی که در ذهن ما تکرار و به‌اصطلاح به شکل کرم گوش دیده می‌شود، دارای ریتمی تند و آهنگین است و هجاهای آن به‌صورت تکرار منظم قرار می‌گیرند. به گفته محققان، موسیقی‌هایی که به کرم گوش تبدیل می‌شوند(آهنگ‌هایی که در ذهن تکرار می‌شوند) از چند ویژگی‌ مشترک برخوردارند، معمولا دارای گام‌های موسیقایی سریع هستند که از فرم ملودیک مشترک و فواصل یا تکرار‌های غیرمعمول برخوردارند.

* در حقیقت به دلیل این‌که منشأ دقیق این پدیده هنوز شناخته‌نشده است، نمی‌توان راهکاری قطعی برای پیشگیری از این حالت ناخوشایند، ارائه کرد اما برخی مطالعات و پژوهش‌های انجام‌شده بر پایه تجربیات فردی و جمعی نشان می‌دهد می‌توان با برخی راهکارها، کرم گوش را متوقف کرد.

*برای جلوگیری از تکرار یک آهنگ در ذهن راه حل پیشنهادی، درگیر کردن مغز با یک موضوع دیگر مثل جدول، سودوکو یا معماهای ریاضی است که دشوار بوده و به‌این‌ترتیب مغز شما کاملاً درگیر آن می شود و فرصتی برای انحراف به سمت تکرار آهنگ نخواهد داشت. در این نظریه، اظهار می‌شود که مغز شما از نظر ادراکی فاقد قابلیت تمرکز همزمان روی یک معما و تکرار موسیقی است.