فهرست فیلم ها و مستندها درباره زلزله | ۱۴ فیلم برتر ایرانی و خارجی با موضوع زمین لرزه

بلایای طبیعی همیشه الهام بخش بسیاری از فیلم‌ها بوده است، حتی برخی از آن‌ها بر اساس رویدادهای واقعی ساخته شده‌اند. سیل، سونامی، آتش‌سوزی جنگل‌ها و بسیاری موارد دیگر انگیزه‌هایی برای ساخت فیلم هستند که هرگز قدیمی نمی‌شوند، به‌ویژه امروزه که با فجایع عجیبی در جهان مواجه هستیم. اغلب نه تنها یک بلای طبیعی در فیلم‌ها به تصویر کشیده می‌شود، بلکه یک سری فجایع مرتبط وجود دارد که باید با آن‌ها مقابله کرد. زمین لرزه‌ها نیز از موضوعات محبوبی هستند که قهرمانان اصلی باید راه خود را از خطری که در آن قرار گرفته‌اند، بیابند و امید به زندگی را به جامعه بازگردانند. این فیلم‌های مملو از آدرنالین و پر از ماجرا، ما را در لبه صندلی‌هایمان نگه می‌دارند. در این مطلب نگاهی انداختیم به بهترین‌ فیلم‌های سینمای جهان و ایران که درباره زلزله ساخته شده است.

تصویر زلزله در سینمای ایران

فهرست بهترین فیلم ها درباره زلزله را از آثار وطنی شروع می‌کنیم. سینمای ایران به واسطه وقوع زلزله‌های مهیب در سال‌های مختلف تصاویر متفاوتی از این اتفاق‌ها به ثبت رسانده است. در کنار فیلم‌هایی همچون خاک سرد ساخته رضا سبحانی، دل بی‌قرار به کارگردانی قربان محمدپور و تله فیلم لرزش زندگی ساخته علیرضا بذرافشان آثار کمی در سینمای ایران درباره زلزله ساخته شده است.

فیلم زندگی و دیگر هیچ | And Life Goes On | 1992

این فیلم درباره زلزله با الهام از داستانی واقعی و در سبک مستند فیلمبرداری شده است. پس از زلزله دهه ۱۹۹۰ در گیلان که در آن هزاران نفر جان خود را از دست دادند، عباس کیارستمی تصمیم می‌گیرد ستاره‌های فیلم قبلی خود یعنی فیلم خانه دوست کجاست را (که در گیلان فیلمبرداری کرده) پیدا کند.

این فیلم سفر او را در شهر زلزله زده نشان می‌دهد تا به عواقب آن نگاه کند. او با پسرش در سفر است و بعد از مسیرهای اشتباه، بالاخره یکی از روستاهایی که فیلمش در آن فیلمبرداری شده است را پیدا می‌کنند. آن‌ها با راهنمایی کسانی که جان سالم به در برده‌اند از دهکده زلزله‌زده بازدید می‌کنند، باهاشان گپ می‌زند و از پس حرف‌ها و تصاویر مشخص می‌شود که شجاعت می‌خواهد که از پس چنین فاجعه‌ای جان سالم به‌در برد و به زندگی ادامه داد.

فیلم زیر درختان زیتون | عباس کیارستمی

کیارستمی در فیلم زیر درختان زیتون هم سراغ زلزله رودبار رفت و روایتی را مطرح کرده است که عاشقانه‌ای در دوران پس از زلزله است. در واقع کیارستمی تصویری از عشق را نشان می‌دهد تا از پس مرگ به دوران زندگی دوباره برسد. کیارستمی روایت مستندگونه خود را طوری پیش می‌برد که ادامه قصه و روایت دوربین در دستان دختر و پسر عاشق است.

فیلم مینای شهر خاموش | امیرشهاب رضویان

«دکتر بهمن پارسا، پس از ۳۳ سال از آلمان به ایران برمی‌گردد. او با یکی از دوستان قدیمی پدرش (پیرمردی به نام قناتی)، به زادگاه‌شان (بم) می‌روند. دکتر پارسا در پی یافتن عشق گمشده‌اش، مینا در بم می‌رود و رابطه‌اش با قناتی عمیق‌تر می‌شود.»

امیرشهاب رضویان در مینای شهر خاموش نیز روایتی عاشقانه را بر بستر رخدادی تراژیک به تصویر کشید. ماجرای یک عشق قدیمی که در سفری به شهر زلزله زده بم پس از چند سال که از واقعه گذشته است به روابطی می‌رسد که تبدیل به یک عشق گمشده می‌شود.

فیلم بیدار شو آرزو | کیانوش عیاری

شاید عریان‌ترین تصویر از زلزله بم را کیانوش عیاری به تصویر کشید. آن هم یک هفته بعد از فاجعه بم. عیاری در میانه تصویربرداری سریال روزگار قریب همراه با مهران رجبی و یک تیم تولید جمع و جور به بم رفت و روایتی هولناک از زلزله بم را به تصویر کشید. تصویری زنده و واقع‌گرایانه که تا مدت‌ها امکان اکران آن را در سینماها گرفت و در نهایت در یک اکران محدود در هنر و تجربه روی پرده رفت. فقط تصور کنید سکانسی را که مهران رجبی در قامت یک پدر مجبور است خانواده‌اش را از زیر آوار بیرون بکشد و برایشان نماز میت بخواند و با دست خود به خاک بسپارد. چه تصویر هولناکی از فاجعه زلزله!

مستند لیلا | امین قدمی

یک هنرمند اسپانیایی که شغلش عکاسی از وقایع طبیعی و فجایع انسانی است یک سال و نیم پس از زلزله بم برای انجام یک پروژه عکاسی وارد شهر بم می‌شود. محمد یکی از سوژه‌های اوست که داستان خواهرش لیلا و خانواده‌اش را در روز اول زلزله روایت می‌کند.

مستند غربت تربت | شاهد سلطانی آزاد

در روزهای زلزله بم که بسیاری از مردم گرفتار این فاجعه شده بودند بسیاری از سرداران سپاه با حضور در مرکز این اتفاق به کمک رسانی اقدام کردند. مستند غربت تربت به جریان زلزله بم می‌پردازد و عملیات امداد و نجاتی که در آن زمان توسط سردار شهید احمد کاظمی مدیریت گردید را مورد بررسی قرار می‌دهد. در ادامه نیز به مصاحبه با بازماندگان حادثه و یادآوری خاطرات آن دوران که شامل رشادت‌های شهید کاظمی نیز بوده است پرداخته شده.

مستند بم ۱۱ سال بعد | محمدسعید محصص

یکی از نکات مهم در زلزله بم توقع افکار عمومی برای بازسازی دقیق و سریع این شهر بعد از زلزله بود. اتفاقی که دوربین‌های مستند را وا داشت تا یک دهه پس از این واقعه به سراغ این شهر بروند و از حال و هوای آن تصویربرداری کنند. مستند بم ۱۱ سال بعددر مورد مصیبت وارد شده بر مردم بم در زلزله ی ۶.۶ ریشتری ۵ دی ۱۳۸۲ که توسط یکی از زلزله زدگان ۱۱ سال بعد روایت می‌شود.

دل بی‌قرار | قربان محمدپور

دل بی‌قرار دومین فیلم قربان محمدپور پس از «زبان مادری» در مقام کارگردان است. در شامگاه ۳۰ خردادماه سال ۶۹ زمانی که میلیون‌ها نفر مشغول دیدن مسابقه فوتبال میان برزیل و کاستاریکا بودند (۱۹۹۰)، زلزله‌ای مهیب در رودبار اتفاق افتاد که جان ۳۸ هزار نفر را گرفت و حدود ۱۰۰ هزار نفر زخمی و یک میلیون نفر بی‌خانمان شدند. «دل بیقرار» داستان خواهر و برادری به نام معصومه و علی است که بر اثر وقوع این زلزله یکدیگر را گم می‌کنند و دست تقدیر برای آن‌ها وقایع ناخواسته‌ای را رقم می‌زند.

فیلم سن آندریاس | San Andreas | 2015

وقتی می بینیم که دواین جانسون با نام مستعار The Rock در یک فیلم نقش اصلی را ایفا می‌کند، می‌توانیم مطمئن باشیم که ۲ ساعت ماجراجویی و اکشن را در پیش داریم. فیلم سن آندریاس شهری در کالیفرنیا است که ساکنان آن زلزله‌ای چنان شدید را تجربه می‌کنند که بلافاصله به‌عنوان بزرگ‌ترین زمین‌لرزه تاریخ توصیف می‌شود.

ری گینز، خلبان نجات هلیکوپتر، باید دخترش را که دور از او و همسر سابقش در سانفرانسیسکو است، پیدا کند. همسر سابقش اما مجبور می‌شود برای کمک به او برگردد و هر ۲ برای نجات دخترشان راهی سفر می‌شوند. این یک اکشن هیجان‌انگیز پر از آدرنالین است، همچنین یک درام درباره ۲ نفر است که باید بر اختلافات خود غلبه کنند تا شخصی را که بیشتر دوست دارند نجات دهند.

فیلم غیرممکن | The Impossible | 2012

این فیلم که بر اساس اتفاقات واقعی ساخته شده است، داستان یک خانواده معمولی، ماریا و هنری و ۳ فرزندشان را برای ما روایت می‌کند که برای گذراندن کریسمس به تایلند سفر می‌کنند. تعطیلات آن‌ها عالی به نظر می‌رسد، اما ناگهان آنها خود را در میانه یکی از بزرگترین فجایع تاریخ می‌بینند. این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های درباره فاجعه زلزله در دهه گذشته است؛ با کارگردانی عالی و بازی‌های درخشان نائومی واتس و یوان مک گرگور. «زلزله‌ای شهر را تکان می‌دهد، کسی فرصتی برای فرار یا نجات ندارد. ماریا و هنری از هم جدا می‌شوند و هر کدام با یکی از فرزندانشان دور می‌شوند. این زمانی است که تلاش‌های ناامیدانه آن‌ها برای بازگشت به یکدیگر آغاز می‌شود…»

بد نیست بدانید تام هالند که امروز به مرد عنکبوتی می‌شناسیمش، در این فیلم اولین نقش سینمایی‌اش را بازی کرده است.

فیلم زلزله | The Quake | 2018

در فیلم زلزله، سونامی عظیمی نروژ را دربرمی‌گیرد. ۳ سال بعد، کریستین ایکورد، که پس از این فاجعه قهرمان نامیده شده است، از همسرش طلاق می‌گیرد و جدا از خانواده‌اش زندگی می‌کند. مجموعه‌ای از رویدادهای غیرمعمول کریستین را به این نتیجه می‌رساند که یک زلزله بسیار قوی اسلو را خواهد لرزاند.

در طول تلاش او برای خروج همسرش از شهر و گرفتار نشدنش در زلزله، واقعا یک زلزله شدید رخ می‌دهد و اکثر نقاط پایتخت ویران می‌شود. کریستین و خانواده‌اش از آنجایی که منتظر یکی دیگر هستند، فرصت زیادی برای ترک ساختمان ندارند و سعی می‌کنند با یافتن سرپناهی در جایی در شهر جان خود را نجات دهند. آن‌ها موفق نمی‌شوند از شهر خارج شوند اما…

فیلم پاندورا | Pandora  | ۲۰۱۶

کره‌ای‌ها استاد تعلیق هستند و این بار یک فیلم فاجعه‌آمیز ماجراجویی درباره زلزله‌ای که در یک شهر کوچک کره رخ داد و باعث انفجار در نیروگاه هسته‌ای شد، به تصویر کشیدند؛ پیونگ ساب مدتی است که در نیروگاه هسته‌ای کار می‌کند و از وضعیت فعلی نیروگاه تعجب نمی‌کند. او شرایط آن را قبل از زلزله دید، اما هیچکس در دولت نخواست به حرف او گوش دهد.

همانطور که تقریباً همیشه در مورد فجایع طبیعی اتفاق می‌افتد، مردم بلافاصله دچار وحشت شدند و همه چیز از کنترل خارج شد. برای جلوگیری از یک فاجعه هسته‌ای دیگر، پیونگ سوو و همکارانش به نیروگاه هسته‌ای باز می‌گردند.

فیلم زمین لرزه | Earthquake  | ۲۰۱۶

این یک درام روسی-ارمنی درباره زلزله ویرانگر اسپیتاک در ۷ دسامبر ۱۹۸۸ است. ۲ مرد با پیشینه‌های کاملا متفاوت برای مقابله با عواقب این فاجعه باورنکردنی با هم متحد می‌شوند. کنستانتین برژنوی ۵۰ ساله روسی و رابرت ملکونیان ۲۸ ساله ارمنی باید برای کمک و نجات کسانی که از این زلزله بزرگ جان سالم به در برده‌اند، همکاری کنند.

فیلم فرار از لس آنجلس | Escape from L.A.  | ۱۹۹۶

این فیلم دنباله فیلم تحسین شده فرار از نیویورک است. سال ۲۰۱۳ است و این بار مشکل در لس آنجلس پیش آمده است، جایی که پس از یک زلزله بزرگ در سال ۲۰۰۰ این شهر به جزیره نفرین‌شدگان تبدیل شد. رئیس جمهور ایالات متحده یک برنامه پنهان برای شهر خود دارد اما دخترش برنامه‌های او را به هم می‌زند.

هنگامی که او کنترل از راه دور ابرسلاح پدرش را می دزدد و به لس آنجلس می‌گریزد تا آن را به یک انقلابی پرویی تحویل دهد، مار پلیسکن با رفتن به جزیره و بازیابی کنترل از راه دور، فرصتی برای عفو به خاطر جنایاتش پیدا می‌کند.

فیلم زیر آب | Underwater | 2020

اگرچه این فیلم نقدها و توجه زیادی را دریافت نکرد، اما یک برداشت متفاوت از زلزله است. داستان این فیلم در آینده می‌گذرد و از منظری تغییر یافته به موضوع می‌پردازد. این بر اساس اسطوره‌های لاوکرافت Cthulhu ساخته شده است؛ زمین لرزه عظیم و ناشناخته‌ای به ایستگاه حفاری در پایین ترانشه ماریانا می‌زند. گروهی از دانشمندان را از بقیه دنیا جدا می‌کند و اکنون باید راه خود را به ایستگاه دیگری بیابند. آن‌ها باید از اقیانوس عبور کنند تا به آنجا برسند که به دلیل مشکلاتی که در راه با آن‌ها مواجه می‌شوند، مانند کمبود مداوم اکسیژن، فشار عمیق آب و موجودات دریایی خطرناک، کار آسانی نخواهد بود.

فیلم زلزله | Earthquake  | ۱۹۷۴

این فیلم که اکنون یک فیلم کالت درباره زلزله است و در آن زمان برخی از بزرگترین ستاره‌های هالیوود مانند آوا گاردنر و چارلتون هستون در آن بازی می‌کنند، ممکن است برای ما کمی پیش پا افتاده به نظر برسد، اما در آن زمان موفقیت بزرگی محسوب می‌شد.

در فیلم زلزله ما زندگی گروهی از مردم را دنبال می‌کنیم که مشکلاتشان زمانی که زمین لرزه بزرگی در لس آنجلس رخ می‌دهد و شهر را ویران می‌کند. مهندس ساختمان استوارت گراف، همسرش رمی و دنیس مارشال، زنی که با او رابطه پنهانی داشت، پدر رمی سام، پلیس‌های سرکش، لو اسلید، جودی، مدیر فروشگاه مواد غذایی و چند شخصیت دیگر، همگی در وضعیت مشابهی قرار دارند. آن‌ها همگی در مبارزه برای بقا هستند.

فیلم موج جزر و مد |  Tidal Wave  | ۲۰۰۹

اگرچه سینمای کره جنوبی به خاطر فیلم‌های هیجان‌انگیز و درام خود شناخته می‌شود، اما این بار تصمیم گرفتند به موضوعی کاملاً متفاوت بپردازند و اولین فیلم فاجعه‌بار تاریخ سینمای خود را فیلمبرداری کنند. این فیلم به اندازه ژانرهای ذکر شده نقدهای مثبت زیادی دریافت نکرد، اما همچنان فیلم جالبی برای تماشا است.

پروفسور کیم، زمین‌شناس، فعالیت‌های زیرزمینی در دریای شرقی مشابه آنچه در اقیانوس هند در زمان وقوع زلزله‌ای بزرگ که منجر به سونامی ویرانگر شد، تشخیص می‌دهد. او متوجه می‌شود که شهروندان بوسان تنها ۱۰ دقیقه فرصت دارند تا فرار کنند. سرانجام یک زلزله جزئی رخ می‌دهد، اما موج جزر و مدی عظیم خواهد بود.

فیلم آتشفشان | Volcano  | ۱۹۹۷

فیلم‌هایی وجود دارند که پس از اکران توجه منتقدان را جلب نکردند و نقدها و نوشته‌های زیادی برایشان نوشته نشده است؛ اما به‌نحوی در طول زمان محبوبیت پیدا کرده‌اند. همه درباره این فیلم محصول ۱۹۹۷ با بازی تامی لی جونز و آن هچه در نقش‌های اصلی و دان چیدل به عنوان بازیگر مکمل شنیده‌اند. و با اینکه فیلمی درباره زلزله نیست، اما درباره عواقب آن است.

هنگامی که زلزله‌ای در مرکز شهر لس آنجلس رخ می‌دهد، مایک روارک اصرار دارد که برای مقابله با بحران سر کار بیاید. حتی با وجود اینکه هیچ عواقب مهمی وجود ندارد. اما چیزی در زیر زمین در حال وقوع است. می بارنز، زلزله‌شناس معتقد است که ممکن است آتشفشانی در زیر زمین شکل گرفته باشد، اما او شواهد کافی برای وادار کردن مایک به بررسی آن ندارد. هنگامی که زمین لرزه دوم رخ می‌دهد و باعث آسیب بیشتر می‌شود، آتشفشان ادعا شده فوران می‌کند و گدازه‌ها شروع به جاری شدن در بزرگترین بلوارهای لس‌آنجلس می‌کند و همه چیز را در مسیر خود نابود می‌کند. اما این پایان کار نیست، زیرا بارنز متوجه می‌شود که فوران بزرگ هنوز باید رخ دهد.